PROCES O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA – właściwość sądu.

---

Częstym pytaniem zadawanym przez osoby chcące wszcząć proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa jest to, o sąd właściwy do prowadzenia sprawy. Trzeba pamiętać, iż często zdarza się, że strony podejmują inicjatywę procesu po wielu latach od rozstania, czy rozwodu cywilnego i równie często będąc w nowych związkach, mieszkając w oddalonych od siebie miejscach.

Pytania więc o właściwość sądu, są jak najbardziej zasadne.

I tak, trybunałami właściwymi do rozpoznawania spraw nullitatis matrimoni, które nie są zastrzeżone Stolicy Apostolskiej, są:

1. trybunał miejsca (diecezji w odniesieni do sądów), w którym zostało zawarte małżeństwo;
2. trybunał miejsca, w którym strona pozwana (niewnosząca skargi powodowej) ma stałe, lub tymczasowe miejsce zamieszkania;
3. trybunał miejsca, w którym strona powodowa ma stałe miejsce zamieszkania, byleby obydwie strony miały stałe miejsce zamieszkania na terytorium tej samej konferencji episkopatu, a wikariusz sądowy miejsca stałego zamieszkania strony pozwanej, po wysłuchaniu jej zdania, wyraził zgodę;
4. trybunał miejsca, w którym faktycznie ma być zbierana większość środków dowodowych, byleby wyraził zgodę wikariusz sądowy miejsca stałego zamieszkania strony pozwanej, po uprzednim zapytaniu jej, czy nie zgłasza jakiegoś sprzeciwu.

Co ciekawe, niewłaściwość sędziego, któremu nie przysługuje żaden z wymienionych tytułów jest względna (kan. 1407 § 2 k.pr.kan.), gdyby więc w związku z tą niewłaściwością żadna ze stron nie zgłosiła zarzutu przed zawiązaniem sporu, sędzia staje się właściwy z mocy samego prawa (art. 10 § 3 D.C.)